Tuesday, April 04, 2006

Als beste getest

Haarlemmers worden 'Muggen' genoemd*. Misschien dat ik daarom zo'n muggenzifter ben. In ieder geval op het gebied van de taal. Daarnet las ik het weer: 'als beste getest'. Wát zegt dat nou helemaal? Niks. Ik zie dan voor me hoe ze bij een bedrijf een product uitzoeken en zeggen: ' Dit is de beste van het stel, die laten we testen' En dat doen ze dan bij soortgelijke bedrijven ook. Wat er dán uitkomt heet volgens mij: 'Als beste uit de test gekomen'. Ja toch? En dan de opmerking: 'de een na laatste'. Neehee! 'De óp een na laatste' zul je bedoelen! 'De een na laatste' kan niet, bestaat niet. Want dát is dan weer gewoon de laatste. Ja? Duidelijk? Doe dat dan de volgende keer! Dank u.


*Waarom worden Haarlemmers muggen genoemd?
Zwolle is de stad van de 'blauwvingers', Groningen die van de 'mollebonen', en Tilburg staat bekend als de stad van de 'kruikezeikers'. En Haarlemmers worden ‘muggen’ genoemd. Zo zijn er meer dorpen, gehuchten en steden in Nederland die een scheld- of bijnaam hebben.
Haarlemse muggen

Tot op de dag van vandaag is er nog niemand geweest die dit mysterie heeft kunnen oplossen. Bekend is alleen dat het scheldwoord al in de 14e en 15e eeuw werd gebruikt. Het vermoeden ligt voor de hand, dat er verband gezocht moet worden met het feit dat er vroeger veel muggen in Haarlem waren. Dat was begrijpelijk, want in het noorden was er het IJ en in het zuiden het Haarlemmer-meer. Bovendien waren er in de stad toen veel meer grachten dan tegenwoordig.
Blijkbaar schold men een Haarlemmer voor mug uit om daarmee te zeggen dat men hem of haar kleingeestig, stekelig of kleinzielig vond. Ook kan muggenzifterij, vitten op kleinigheden, er mee in verband staan. Een feit is wel, dat de scheldnaam muggen in vergelijking met vroeger bijna niet meer gebruikt wordt. Althans in negatieve zin. Nu zie je de naam vaak terug in namen van gebeurtenissen, zoals de Haarlemse Muggenronde, een wielerronde voor de jeugd.En als in het zuiden van het land het carnaval losbarst, dan wordt door sommige inwoners de Spaarnestad tijdelijk omgedoopt in Muggendonk. En sinds 1998 verschijnt er de zg. Muggenreeks, een boekenserie waarin Haarlemse schrijvers hun verhouding tot Haarlem en de Haarlemmmers proberen te verwoorden.
Meer muggen

Bewoners van veel plaatsen mogen zich over meer dan één bijnaam verheugen. Zo worden de IJsselsteiners naast ‘apenluiers’ ook 'muggenspuiters' genoemd. In 1929 zagen dorpelingen namelijk rond de gemeentetoren dichte wolken opstijgen. Toen de brandweer poolshoogte kwam nemen, bleek dat het geen rook was maar een grote, donkere zwerm muggen, die rond de toren een dansje maakten. Een zelfde verhaal is ook bekend in Meppel en in Dalfsen. Ook in Haarlem is dit verhaal bekend als één van de mogelijke oplossingen voor het mysterie.

8 comments:

Anonymous said...

Ach in Helmond heten ze kattenmeppers...

Irene said...

@petra: ik wil niet weten waarom ;-)

Anonymous said...

@ Petravz: ik wilde echt net als reactie geven: "Ireen, je bent nog erger dan ik, maar het zal die mug in je zijn. Ik ben dan ook een kattenmepper!" (Eerlijk!)
@ Ireen: Dankjewel voor je boeiende verhaal. Ik ben dol op geschiedenis! En wat die naam van de Helmonders betreft: het is inderdaad wat je vreest...

Anonymous said...

Goed zo Ireen, ik was bang dat ik de enige muggezifter op taalgebied was, maar ik heb in jou mijn gelijke gevonden.
Dat verhaal over de herkomst is sterker dan wat op Wikipedia staat, daar wordt alleen gesproken over de herkomst van muggen van de Haarlemmermeer. Als dat zo was moest ook Amsterdam er last van gehad hebben.
Waar ik me ook aan erger is aan de uitdrukking "We zouden naar Haarlem" i.p.v. "we zouden naar Haarlem gaan". Maar zo kunnen we natuurlijk uren doorgaan.

Gonda said...

Ik kan me ook soms (onredelijk) ergeren aan kromme taal of aan mensen die kromme taal bezigen. Ik weet dat het niets van de mensen zegt, maar toch 'oordeel' ik over kromme-taal-gebruikers... Meestal zeg ik er niets van, ik weet dat sommigen het als snobbistisch beschouwen dat ik over dit soort 'futiliteiten' val. Dan word ik nog liever voor muggenzifter uitgemaakt!

Merel said...

Hoe heten Amsterdammers eigenlijk? Iets met mieren, misschien? Dat zou mijn mierenneukerigheid met taal verklaren :) of het moet komen door mijn gedeeltelijke muggenbloed :)

Anonymous said...

Ze zeggen altijd dat ze de boel testen, maar nooit wat de uitkomst is van die testjes! Heel vervelend. ;)

Anonymous said...

De betekenis van spotnamen als Apenluiers, Muggen en Muggenspuiters kan je lezen op https://bertvanzantwijk.wordpress.com/2017/09/14/de-apenluiers-van-ijsselstein/.